HĐND xã, phường có được ban hành Nghị quyết về phát triển KTXH-ANQP

Nghị quyết phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng hằng năm có phải là văn bản quy phạm pháp luật hay là văn bản hành chính thống thường? HĐND cấp xã có quyền ban hành Nghị quyết phát triển kinh tế xã hội hay không?

Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân năm 2003 tại Điều 15 quy định tại kỳ họp thường lệ, HĐND quyết định kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương, không phân biệt là HĐND cấp tỉnh, huyện hay xã. Tại Điểm b Khoản 1 Điều 2 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND-UBND năm 2004 thì: HĐND  được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để quyết định kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương. Như vậy, Luật Tổ chức HĐND-UBND năm 2003 và Luật Ban hành văn bản QPPL của HĐND-UBND năm 2004 đều quy định thẩm quyền của HĐND cấp xã được ban hành Nghị quyết quy phạm pháp luật để quyết định kế hoạch phát triển KTXH, ANQP tại địa phương.

          Kể từ ngày 01/01/2016, Luật Tổ chức chính quyền địa phương có hiệu lực thi hành thì chức năng, nhiệm vụ của HĐND cấp xã đã có sự thay đổi theo hướng giảm quyền lực của HĐND ở cấp xã, tập trung quyền lực cho HĐND tỉnh, huyện. Theo Khoản 5 của Điều 31 và Điều 69 Luật Tổ chức chính quyền địa phương, quy định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở xã, phường (HĐND và UBND) có quyền: Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, huy động các nguồn lực để xây dựng và phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã, phường.

HĐND cấp xã có được thông qua kế hoạch phát triển kinh tế xã hội

          Tuy nhiên, tại Điều 33, 35 và Điêu 61, 63 Luật Tổ chức chính quyền địa phương, quy định về thẩm quyền của HĐND và UBND xã, phường thì lại không có quy định HĐND xã, phường được quyết định, quy định, thông qua kế hoạch phát triển KTXH-ANQP. Việc quy định không thống nhất giữa quy định chung về thẩm quyền của chính quyền địa phương xã, phường (HĐND-UBND) và phần quy định cụ thể thẩm quyền của HĐND-UBND trong việc quyết định kế hoạch phát triển KTXH-ANQP tại địa phương đã gây lúng túng trong quá trình áp dụng.

          Nhiều ý kiến căn cứ vào Điều 33 và 61 Luật Tổ chức chính quyền địa phương cho rằng, HĐND xã, phường không có thẩm quyền ban hành Nghị quyết về phát triển KTXH-ANQP, vì Luật không quy định và theo tinh thần của Luật Tổ chức chính quyền địa phương đó là quyền lực tập trung ở cấp tỉnh, huyện, do đó HĐND cấp xã không ban hành Nghị quyết phát triển KTXH-ANQP mà chỉ giám sát UBND cùng cấp trong việc thực hiện kế hoạch phát triển KTXH-ANQP. Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng chỉ quy định HĐND cấp tỉnh mới có thẩm quyền quyết định kế hoạch phát triển kinh tế xã hội còn HĐND cấp huyện không có quyền quyết định mà chỉ có quyền thông qua kế hoạch trước khi trình UBND tỉnh phê duyệt. Như vậy, ngay cả HĐND cấp huyện cũng không có quyền quyết định kế hoạch phát triển KTXH huống gì HĐND cấp xã.

            Một số ý kiến khác lại cho rằng mặc dù Điều 31, 63 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương không quy định cụ thể là HĐND cấp xã được quyết định kế hoạch phát triển KTXH-ANQP nhưng ở phần quy định chung về thẩm quyền của chính quyền  địa phương xã, phường (Khoản 5 Điều 31 và Điều 69) quy định: Chính quyền địa phương (gồm HĐND-UBND) Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, huy động các nguồn lực để xây dựng và phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã, phường.

          Và thực tế để giao chỉ tiêu cho UBND cùng cấp trong phát triển kinh tế xã hội-ANQP thì HĐND phải có Nghị quyết.   Do đó, HĐND cấp xã vẫn có thẩm quyền ban hành Nghị quyết về phát triển KTXH-ANQP trên địa bàn.

Theo Luật thì HĐND cấp xã có quyền

          Quan điểm của người viết cho rằng: Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã có sự thay đổi lớn trong việc quy định chức năng, nhiệm vụ của từng cấp chính quyền. Mặc dù ở cả 3 cấp tỉnh, huyện, xã, Luật đều quy định chính quyên địa phương được Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, huy động các nguồn lực để xây dựng và phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Tuy nhiên, đi vào thẩm quyền cụ thể của HĐND từng cấp thì chỉ có cấp tỉnh mới có quyền quyết định kế hoạch phát triển KTXH-ANQP, cấp huyện thì chỉ được thông qua kế hoạch phát triển KTXH rồi trình UBND cấp tỉnh phê duyệt, còn cấp xã thì không quy định. Do đó không thể vận dụng quy định chung của cấp chính quyền để cho rằng HĐND cấp xã được ban hành Nghị quyết về phát triển KTXH-ANQP tại địa phương.

          Tuy nhiên, để thực hiện chức năng là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân thì HĐND cấp xã không thể không thông qua kế hoạch phát triển KTXH-ANQP, vì đây là lĩnh vực hết sức quan trọng, ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Do đó, theo quan điểm cá nhân thì trong quá trình UBND cấp xã xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội-ANQP cần lấy ý kiến của các đại biểu HĐND cấp xã trước khi ban hành. Như vậy, vừa đảm bảo HĐND là cơ quan quyền lực, đại diện cho Nhân dân địa phương, vừa đảm bảo không ban hành văn bản không phù hợp pháp luật.

          Đây là vấn đề mới phát sinh còn nhiều ý kiến trái chiều, rất mong nhận được ý kiến trao đổi của bạn đọc.

Nguyễn Quốc Sử