Chuyên trang tư vấn pháp luật trực tuyến, tài liệu thi công chức, viên chức
Ngày 16/11/2015, Bộ Tư pháp ban hành Thông tư số 15/2015/TT-BTP ngày 16/11/2015 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật hộ tịch và Nghị định số 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật hộ tịch, có hiệu lực 02/01/2016. Qua 3 năm triển khai thực hiện, bên cạnh những mặt tích cực thì Thông tư 15/2015/TT-BTP cũng đã bộc lộ một số hạn chế như:
1. Ủy quyền đăng ký hộ tịch
Quy định về ủy quyền đăng ký hộ tịch theo Điều 2 Thông tư số 15/2015/TT-BTP chưa thực sự cải cách, thuận lợi cho người dân, dẫn đến cách hiểu và áp dụng chưa thống nhất.
Nhiều trường hợp phản đối việc phải xuất trình nhiều loại giấy tờ để chứng minh mối quan hệ với người ủy quyền, nhất là trong trường hợp chứng minh quan hệ ông – cháu, bà – cháu; ông, bà đi đăng ký khai sinh cho cháu nhiều nơi vẫn yêu cầu phải có văn bản ủy quyền của cha, mẹ…
(Cấp trưởng có được ủy quyền cho cấp phó ký giấy tờ hộ tịch?)
2. Xác định họ, tên, quê quán
Việc xác định nội dung đăng ký khai sinh liên quan đến họ, dân tộc, quê quán của người được đăng ký khai sinh chưa có hướng dẫn thống nhất, dẫn đến các địa phương áp dụng khác nhau.
Về tên gọi, Bộ luật Dân sự chỉ quy định nguyên tắc đặt tên của công dân Việt Nam, chưa có hướng dẫn cụ thể, nên nhiều trường hợp đặt tên cho con phản cảm, không bảo đảm quyền lợi của trẻ em, nhiều trường hợp trẻ em có cha hoặc mẹ là người nước ngoài, được cha mẹ lựa chọn mang quốc tịch Việt Nam nhưng vẫn muốn con có họ, chữ đệm là tiếng nước ngoài.
(12 điểm mới của Thông tư 04/2020/TT-BTP hướng dẫn Luật Hộ tịch thay thế cho Thông tư 15/2015/TT-BTP)
Theo quy định của Bộ luật Dân sự, Luật hộ tịch và Nghị định số 123/2015/NĐ-CP thì họ, dân tộc, quê quán của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán của cha hoặc mẹ theo thỏa thuận của cha, mẹ, trường hợp cha, mẹ không thỏa thuận được thì xác định theo tập quán, nhưng chưa rõ có phải bảo đảm thống nhất theo cha hoặc mẹ hay có thể lựa chọn cho con không mang họ cha/mẹ, do nhiều nơi có tập quán xác định họ tùy theo giới tính – con trai thì mang đúng họ cha, nhưng con gái thì lấy chữ đệm của cha làm họ hoặc người mẹ sinh con ngoài giá thú là con trai thì xác định họ không theo họ mẹ.
( Công dân Việt Nam có được đặt tên tiếng nước ngoài?)
Nhiều trường hợp đặt tên quá dài theo ý thích hoặc tâm lý của cha, mẹ (Lê Hoàng Hiếu Nghĩa Đệ Nhất Thương Tâm Nhân), tên không có ý nghĩa/phản cảm hoặc gây kích động bạo lực (Phan Hết Ga Hết Số) hoặc đặt tên cho trẻ hoàn toàn là tiếng nước ngoài
.3. Chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ con
Quy định về chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con tại Thông tư số 15/2015/TT-BTP chưa thực sự thuận lợi cho người dân, ảnh hưởng đến việc bảo đảm quyền đăng ký khai sinh, xác định mối quan hệ cha – con của trẻ em. Người dân ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, người dân tộc thiểu số tự nguyện nhận cha, mẹ, con nhưng do tập tục, dân trí, kinh tế hạn chế nên không có khả năng xét nghiệm AND, cũng không có bất cứ chứng cứ nào để chứng minh quan hệ cha, mẹ, con; cũng tại những khu vực này, nhiều trường hợp cha mẹ của trẻ chưa đủ 18 tuổi/ bị mất/bị hạn chế năng lực hành vi dân sự nhưng vẫn muốn nhận con và ĐKKS cho con có đủ thông tin về cha mẹ, bảo đảm quyền lợi của trẻ em nhưng pháp luật hộ tịch chưa có quy định hướng dẫn nên cơ quan đăng ký hộ tịch không có cơ sở để giải quyết …
4. Xác minh hộ tịch
Các quy định liên quan đến việc xác minh trong quá trình giải quyết thủ tục đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài; giá trị, thời hạn của Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân; cấp lại Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân; căn cứ thay đổi, cải chính bổ sung hộ tịch; thay đổi, bổ sung phần khai về cha, mẹ của con nuôi khi đăng ký nuôi con nuôi và khi chấm dứt việc nuôi con nuôi; đăng ký khai tử cho người chết đã lâu… chưa được cụ thể hoặc hướng dẫn thực hiện chưa đầy đủ, gây khó khăn cho cả người dân và cơ quan đăng ký hộ tịch.
(Tổng hợp 47 công văn hướng dẫn nghiệp vụ hộ tịch của Bộ Tư pháp)
(Trích từ dự thảo Tờ trình sửa đổi Thông tư 15/2015/TT-BTP)
Rubi
