Những quy định mới về tình tiết định tính, định lượng trong BLHS 2015

Một trong những nội dung cơ bản của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi lần này là đã cụ thể hóa tối đa các tình tiết định tội, định khung có tính chất định tính, trừu tượng trong cấu thành của hầu hết các tội phạm thành tình tiết định lượng cụ thể.

Bộ luật hình sự 1999 dùng rất nhiều tình tiết mang tính chất định tính (không xác định được cụ thể) thể hiện ở 282 điều luật, điều này gây khó khăn cho việc áp dụng pháp luật trên thực tế nếu không có hướng dẫn bằng văn bản của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, và trên thực tế thì những hướng dẫn này cũng rất ít. Thực hiện khoản 2 Điều 14 của Hiến pháp năm 2013, “Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật…” và tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan chức năng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm; trên cơ sở rà soát các văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự năm 1999, lựa chọn những nội dung hướng dẫn về các tình tiết này đã được thực tiễn kiểm nghiệm, khẳng định là còn phù hợp nhằm tăng tính minh bạch, rõ ràng, Bộ luật Hình sự năm 2015 đã lượng hóa nhiều tình tiết định tính của Bộ luật Hình sự năm 1999 như: “gây hậu quả nghiêm trọng”, “gây hậu quả rất nghiêm trọng”, “gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”; “số lượng lớn”, “số lượng rất lớn”, “số lượng đặc biệt lớn”; “thu lợi bất chính lớn”, “thu lợi bất chính rất lớn”, “thu lợi bất chính đặc biệt lớn”; “đất có diện tích lớn”, “đất có diện tích rất lớn”, “đất có diện tích đặc biệt lớn”; “giá trị lớn”, “giá trị rất lớn”, “giá trị đặc biệt lớn” bằng các quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự năm 2015 trừ một số điều vẫn giữ nguyên tình tiết định tính: “hậu quả nghiêm trọng” “vật phạm pháp có số “giá trị lớn” “giá trị đặc biệt lớn” “số lượng lớn” “số lượng rất lớn” “số lượng đặc biệt lớn” quy định tại điểm g khoản 2, điểm d khoản 4 Điều 304; điểm b khoản 3, điểm b khoản 4 Điều 305; điểm b khoản 2, điểm a khoản 3 Điều 306 (nhóm tội về vũ khí) quy định này là hợp lý vì bởi lẽ trong một số trường hợp với sự phát triển của khoa học kỹ thuật công nghệ quốc phòng thì nếu quy định định lượng sẽ không bao quát được hết và sẽ dẫn tới việc bỏ lọt tội phạm cho nên phải quay lại với tình tiết định tính “số lượng lớn” “giá trị lớn”.

Những quy định mới về tình tiết định tính, định lượng trong BLHS 2015
Những quy định mới về tình tiết định tính, định lượng trong BLHS 2015

Tuy nhiên, quy định này cũng cần thiết phải có hướng dẫn của cơ quan chuyên môn trong thời gian tới. Thứ hai là đối với các tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm (Điều 317) “gây ngộ độc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của từ…”. “gây tổn hại cho sức khỏe của…” “gây ngộ độc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của từ…”. Xung quanh tình tiết tiết này còn nhiều quan điểm khác nhau. Có quan điểm cho rằng, hiện nay tình trạng an toàn vệ sinh thực phẩm là đáng báo động, đặc biệt tại các khu công nghiệp tình trạng công nhân bị ngộ độc nhiều cho nên cần đưa tình tiết ngộ độc vào để xử lý là hợp lý, nhưng ngộ độc bao nhiêu người thì còn có nhiều ý kiến khác nhau. Cho nên quy định này cũng cần có hướng dẫn của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao để thống nhất trong thực tiễn áp dụng.
Hồ Nguyễn Quân

Tác giả Nguyễn Quốc Sử

Dịch vụ: Tư vấn pháp luật, bài giảng pháp luật, Tài liệu thi Công chức, Viên chức, thi nâng ngạch công chức... Liên hệ: kesitinh355@gmail.com. Điện thoại, Zalo: 0935634572

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *