Người ngồi sau xe máy không đội mũ bảo hiểm – xử phạt ai mới đúng?

Một người khách đón xe ôm đi quận Tân Bình (TP.HCM). Trước khi lên xe, người chạy xe ôm đã đưa mũ bảo hiểm yêu cầu vị khách đội lên. Xe chạy được một đoạn, do ngứa đầu, người khách ngồi sau tháo mũ ra gãi. Cả người khách và người lái xe đều bất ngờ khi anh CSGT bỗng từ đâu xuất hiện tuýt còi thổi phạt với lý do người ngồi sau xe máy không đội mũ bảo hiểm. Đến đây thì phát sinh tranh cãi: Người khách cho rằng mình chỉ là khách đi xe, không lái xe nên nếu có bị phạt thì tài xế là anh xe ôm phải chịu. Ngược lại, anh xe ôm khẳng định phải phạt người khách mới đúng vì đã có lỗi là tự ý tháo mũ bảo hiểm ra.

Với tinh thần “Không được giải cũng được luật”, bạn hãy giúp anh CSGT xác định phải phạt ai trong tình huống này mới đúng?

Trangtinphapluat.com gợi ý trả lời như sau:

Quy định Phạt người điều khiển xe máy

+ Theo quy định tại điểm n, điểm o khoản 3 Điều 6   Nghị định 100/2019/NĐ-CP ngày 31/12/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt và Nghị định 123/2021/NĐ-CPSửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30 tháng 12 năm 2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt thì:

“Phạt tiền từ 400.000đ đến 600.000đ đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi:

n) Không đội “mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” hoặc đội “mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” không cài quai đúng quy cách khi điều khiển xe tham gia giao thông trên đường bộ;

o) Chở người ngồi trên xe không đội “mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” hoặc đội “mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” không cài quai đúng quy cách, trừ trường hợp chở người bệnh đi cấp cứu, trẻ em dưới 06 tuổi, áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật.”

Không có cơ sở để xử phạt bác tài xế

Như vậy, căn cứ vào Nghị định 100/2019/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP thì trường hợp chở người bằng xe máy nhưng người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm thì xử phạt 400.00đ đến 600.000đ đối với người điều khiển xe máy. Tuy nhiên, tình huống trên bác xe ôm   đã đưa mũ bảo hiểm yêu cầu vị khách đội lên, trong quá trình chạy do ngứa đầu mà vị khách tự lấy mũ bảo hiểm ra, bác xe ôm không biết. Do đó, tình huống trên không có cơ sở để xử lý vi phạm hành chính bác xe ôm về hành vi Chở người ngồi trên xe không đội “mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” hoặc đội “mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” không cài quai đúng quy cách.

Xử phạt người không đội mũ bảo hiểm

+ Trước đây, khi chưa ban hành   Nghị định 100/2019/NĐ-CP thì theo khoản 2 ĐIều 6 Nghị định 46/2016/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt thì có quy định xử phạt tiền từ 100.000đ đến 200.000đ đối với Người điều khiển, người ngồi trên xe không đội “mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” hoặc đội “mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” không cài quai đúng quy cách khi tham gia giao thông trên đường bộ.

Ai vi phạm – phạt người đó mới đúng

Từ tình huống trên cho thấy, Nghị định 100/2019/NĐ-CP và Nghị định 123/2021/NĐ-CP quy định chỉ xử phạt đối với người điều khiển xe máy chở người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm, không có chế tài xử phạt đối với trường hợp người ngồi sau cố tình tháo mũ bảo hiểm sau khi xe máy đang tham gia giao thông.

Quy định của Nghị định 100 và Nghị định 123 chỉ phù hợp trong trường hợp người điều khiển xe máy cố tình không đội mũ bảo hiểm cho người ngồi trên xe, tức là họ có lỗi nên bị xử phạt là đúng theo Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Tuy nhiên, trường hợp người điều khiển xe máy đã yêu cầu người ngồi trên xe đội mũ bảo hiểm và người ngồi trên xe đã chấp hành nhưng sau đó lại tháo mũ bảo hiểm ra mà người điều khiển xe máy không biết thì lúc này không thể xử phạt hành chính đối với người điều khiển xe máy được, vì họ không biết nên không có lỗi, và người không có lỗi thì sẽ không bị xử phạt vi phạm hành chính.

Thiết nghĩ, cơ quan có thẩm quyền cần sớm nghiên cứu bổ sung lại quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với người ngồi trên xe mô tô, xe máy, xe gắn máy mà cố tình không chấp hành việc đội mũ bảo hiểm.

Rubi