Thẩm quyền tổ chức thực hiện quyết định cưỡng chế

        Theo quy định tại Điều 88 Luật Xử lý vi phạm hành chính thì “Người ra quyết định cưỡng chế có trách nhiệm gửi ngay quyết định cưỡng chế cho các cá nhân, tổ chức liên quan và tổ chức thực hiện việc cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt của mình và của cấp dưới”.

Tại Điều 6 trách nhiệm thi hành quyết định cưỡng chế của Nghị định 166/2013/NĐ-CP quy định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính cũng quy định “Người ra quyết định cưỡng chế có trách nhiệm tổ chức thực hiện việc thi hành quyết định xử phạt của mình và cấp dưới. Đối với quyết định cưỡng chế của Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân ra quyết định cưỡng chế căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân để phân công cơ quan chủ trì tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế. Việc phân công cơ quan chủ trì phải trên nguyên tắc vụ việc thuộc lĩnh vực chuyên môn của cơ quan nào thì giao cơ quan đó chủ trì; trường hợp vụ việc liên quan đến nhiều cơ quan thì căn cứ vào từng trường hợp cụ thể để quyết định giao cho một cơ quan chủ trì tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế”.

Người ra quyết định phải tổ chức cưỡng chế

          Như vậy, theo Luật Xử lý vi phạm hành chính và Nghị định 166 thì trách nhiệm tổ chức thực hiện cưỡng chế thuộc về người ra quyết định và đối với UBND thì phải giao cho cơ quan chuyên môn để thực hiện.

(Tổng hợp giải đáp các vướng mắc về cưỡng chế vi phạm hành chính)

Tuy nhiên, theo Điểm b Khoản 2 Điều 2 của Thông tư 02/2014/TT-BXD  quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 121/2013/NĐ-CP của Chính phủ, thì: “Đối với công trình thuộc thẩm quyền cấp phép của cấp huyện thì Chủ tịch UBND cấp xã chuyển hồ sơ lên Chủ tịch UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm, chuyển cho UBND cấp xã thực hiện”.

Và tại Khoản 2 Điều 17, Khoản 2 Điều 18 của Nghị định số 180/2007/NĐ-CP ngày 07/12/2007 của Chính phủ về Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Xây dựng về xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị, thì “UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức thực hiện cưỡng chế tất cả các công trình xây dựng vi phạm theo quyết định cưỡng chế của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện và Chánh thanh tra Sở Xây dựng”. Theo Thông tư 02 và Nghị định 180 thì UBND cấp xã tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế của Chủ tịch UBND cấp huyện. Quy định này phù hợp đối với những công trình quy mô nhỏ, mới xây dựng, không phải lập phương án cưỡng chế.

Do có sự quy định khác nhau giữa Nghị định 166 và Thông tư 02, Nghị  định 180 nên hiện nay mỗi địa phương giao nhiệm vụ tổ chức thực hiện cưỡng chế khác nhau. Có địa phương giao cho cơ quan chuyên môn chủ trì, nhưng có địa phương giao cho UBND cấp xã chủ trì thực hiện.

Vậy thì giao tổ chức quyết định cưỡng chế thế nào cho đúng?

Theo quan điểm của người viết thì phải thực hiện theo Nghị định 166, tức là giao cho cơ quan chuyên môn, kể cả đối với những quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt của cấp dưới. Bởi vì theo nguyên tắc áp dụng pháp luật được quy định tại  Khoản 3, Điều 83, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 quy định, nếu “Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan ban hành mà có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản được ban hành sau”.  Cho nên áp dụng Nghị định 166 là đúng quy định.

Bên cạnh đó, Nghị định 180 hướng dẫn thi hành Luật Xây dựng 2003 mà Luật này đã hết hiệu lực từ ngày 01/01/2015, do đó nó không còn phù hợp. Và Điểm b Khoản 2 Thông tư 02/2014/TT-BXD quy định trường hợp hết thời hiệu xử phạt thì không ban hành quyết định buộc khắc phục hậu quả mà ban hành trực tiếp quyết định cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm là không đúng với Luật Xử lý vi phạm hành chính. Theo Điều 65 của Luật thì hết thời hiệu thì không ban hành quyết định xử phạt nhưng ban hành quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định Khoản 1 Điều 28, nếu người vi phạm không chấp hành thì mới ban hành quyết định cưỡng chế.

Thiết nghĩ cơ quan có thẩm quyền cần sớm ban hành Nghị định mới thay thế Nghị định 180, trong đó phần trình tự, thủ tục về xử lý hành chính đối với công trình xây dựng vi phạm phải thống nhất với Luật Xử lý vi phạm hành chính. Và cũng cần xem xét lại quy định của Thông tư 02 về việc không quy định ban hành quyết định buộc khắc phục hậu quả mà ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ; việc giao cho UBND cấp xã tổ chức thực hiện cưỡng chế không đúng với Luật XLVPHC…

Phương Thảo