Xây nhà khi chưa nhận được Giấy phép xây dựng, có bị xử phạt?

Bạn đọc địa chỉ mail thuybinh…@gmail.com gửi tới trangtinphapluat.com câu hỏi: Tôi đã làm thủ tục đề nghị cấp giấy phép xây dựng tại cơ quan có thẩm quyền, phiếu hẹn trả kết quả là  vào ngày 20/3/2020. Đến ngày 20/3/2020 tôi tới nhận Giấy phép xây dựng theo phiếu hẹn thì cơ quan tiếp nhận bảo chưa có. Do coi được ngày khởi công nên gia đình tôi đã tiến hành đào móng, xây dựng nhà ở theo y như hồ sơ đã nộp xin giấy phép xây dựng.

Ngày 10/4/2020, UBND phường tới lập biên bản vi phạm hành chính về hành vi xây dựng nhà ở riêng lẻ không có giấy phép xây dựng. Tôi có trình bày là đã nộp hồ sơ xin phép và đã quá hẹn ngày trả kết quả nhưng không nhận được Giấy phép xây dựng cũng như văn bản không cấp phép nên tôi có hỏi một số người thì họ bảo rằng quá thời hạn cấp phép mà không có giấy phép cũng như không có văn bản từ chối thì xem như đồng ý và được xây dựng.

Đề nghị trangtinphapluat.com cho biết trường hợp của tôi có được xây dựng như một số người  đã tư vấn không? và việc UBND phường lập biên bản vi phạm hành chính có đúng pháp luật không?

Trangtinphapluat.com trả lời như sau:

1. Phải có giấy phép xây dựng mới được khởi công

+ Theo quy định tại Khoản 1 Điều 89 Luật xây dựng 2014 thì: Trước khi khởi công xây dựng công trình, chủ đầu tư phải có giấy phép xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp theo quy định của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

Theo khoản 2 thì công trình nhà ở của bạn không được miễn giấy phép xây dựng nên bạn phải có giấy phép trước khi xây dựng.

+ Tại điểm c khoản 1 Điều 106 Luật Xây dựng quy định quyền của của người đề nghị cấp giấy phép xây dựng: Được khởi công xây dựng công trình theo quy định của Luật này.

Theo Luật thì phải có giấy phép mới được khởi công.

+ Tại điểm b khoản 1 Điều 107 Luật Xây dựng quy định điều kiển khởi công xây dựng công trình: Có giấy phép xây dựng đối với công trình theo quy định phải có giấy phép xây dựng theo quy định tại Điều 89 của Luật này.

Tóm lại, công trình nhà ở của bạn thuộc trường hợp phải có Giấy phép xây dựng, trước khi khởi công bạn phải có giấy phép xây dựng mới được khởi công. Trường hợp không có giấy phép xây dựng mà bạn tự ý xây dựng là vi phạm Luật Xây dựng và sẽ bị lập biên bản vi phạm hành chính và xử phạt theo Nghị định 139/2017/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng; khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; kinh doanh bất động sản, phát triển nhà ở, quản lý sử dụng nhà và công sở.

Như vậy, việc UBND phường lập biên bản vi phạm hành chính đối với bạn về hành vi xây dựng nhà ở riêng lẻ không phép là đúng thẩm quyền và đúng quy định pháp luật.

2. Một số trường hợp quá thời hạn cấp phép được quyền xây dựng

Theo Luật Xây dựng tại khoản 4 Điều 102 thì đối với trường hợp gia hạn, cấp lại giấy phép xây dựng thì nếu quá thời hạn theo giấy hẹn mà không trả kết quả thì bạn được phép xây dựng và sẽ không bị xử phạt vi phạm hành chính, cụ thể khoản 4 quy định:

“Trường hợp hồ sơ không đủ điều kiện để cấp giấy phép xây dựng trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này, cơ quan có thẩm quyền cấp phép xây dựng phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do cho chủ đầu tư biết. Nếu quá thời hạn ghi trong giấy biên nhận mà cơ quan có thẩm quyền không trả lời thì chủ đầu tư được phép xây dựng công trình theo hồ sơ thiết kế đã được thẩm định, phê duyệt theo quy định có trong hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng.”

Như vậy, chỉ đối với trường hợp gia hạn, cấp lại giấy pháp xây dựng (Gia hạn khi: đã cấp giấy phép xây dựng mà đến tước thời điểm giấy phép xây dựng hết hiệu lực khởi công xây dựng, nếu công trình chưa được khởi công thì chủ đầu tư phải đề nghị gia hạn giấy phép xây dựng. Cấp lại GPXD khi: trường hợp giấy phép xây dựng còn thời hạn nhưng bị  rách, nát hoặc bị mất)  mà quá thời hạn theo biên nhận mà cơ quan có thẩm quyền không trả lời thì chủ đầu tư được phép xây dựng công trình.

Trường hợp của bạn là cấp lần đầu nên phải có giấy phép xây dựng mới được khởi công công trình, không thuộc trường hợp áp dụng khoản 4 Điều 102 Luật Xây dựng nêu trên như một số người đã tư vấn cho bạn.

Tóm lại, đối với công trình xây dựng, nhà ở riêng lẻ thuộc trường hợp phải có giấy phép xây dựng thì trước khi khởi công phải có giấy phép xây dựng. Trong trường hợp đã nộp hồ sơ cấp phép xây dựng mà quá thời hạn không nhận được giấy phép hoặc chưa nhận được văn bản trả lời của cơ quan có thẩm quyền thì cá nhân/tổ chức cũng không được khởi công xây dựng công trình, nếu xây dựng thì sẽ bị xử phạt về hành vi xây dựng không phép theo Nghị định 139/2017/NĐ-CP.

Trường hợp cấp lại, gia hạn Giấy phép xây dựngthì quá thời hạn hẹn trả kết quả mà cơ quan có thẩm quyền không trả lời thì cá nhân/tổ chức được xây dựng công trình mà không bị xử phạt vi phạm hành chính, bởi vì trường hợp này đã có giấy phép xây dựng.

(Xem hướng dẫn thủ tục xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực xây dựng)

Phương Thảo