Quyền nhân thân trong Bộ luật Dân sự 2015 và Bộ luật Dân sự 2005

trangtinphapluat giới thiệu tới bạn đọc một số điểm mới nổi bật về quyền nhân thân trong Bộ luật dân sự 2015 và Bộ luật Dân sự 2005.

* Đối với quyền họ tên

– Bộ luật Dân sự 2015 bổ sung quy định việc xác định họ của cá nhân là theo họ cha hoặc họ mẹ theo thỏa thuận, trường hợp không thỏa thuận được thì xác định theo tập quán. BLDS 2015 cũng bổ sung thêm quy định xác định họ trong trường hợp trẻ bị bỏ rơi, nhận làm con nuôi.

          – Quyền đặt tên: BLDS 2015 quy định rõ hơn việc đặt tên công dân Việt Nam phải bằng tiếng Việt, không được ghi bằng số, ký tự. Quy định này đã khắc phục được thực trạng nhiều đứa trẻ là công dân Việt Nam nhưng lại mang tên nước ngoài, do BLDS 2005 không quy định điều này.

* Quyền thay đổi họ

– BLDS 2015 bổ sung một số trường hợp được thay đổi họ cho phù hợp với thông lệ quốc tế như: Thay đổi họ theo họ của vợ, họ của chồng trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài để phù hợp với pháp luật của nước mà vợ, chồng người nước ngoài là công dân hoặc lấy lại họ trước khi thay đổi.

– BLDS 2015 cũng bỏ quy định thay đổi họ vì xác định lại giới tính theo BLDS 2005, vì việc họ của một người được xác định theo họ cha hoặc họ mẹ, còn việc xác định lại giới tính không ảnh hưởng đến họ của cá nhân đó.

– BLDS 2015 cũng bỏ quy định thay đổi họ do họ đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó theo BLDS 2005.

* Quyền thay đổi tên

BLDS 2015 đã bổ sung trường hợp thay đổi tên của vợ, chồng trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài để phù hợp với pháp luật của nước mà vợ, chồng người nước ngoài là công dân hoặc lấy lại tên trước khi thay đổi

* Quyền xác định, xác định lại dân tộc

– BLDS 2015 đã chia làm 02 quy định, đó là: xác định và xác định lại dân tộc.

BLDS 2015 đã bổ sung  trong trường hợp xác định dân tộc theo tập quán mà rường hợp tập quán khác nhau thì dân tộc của con được xác định theo tập quán của dân tộc ít người hơn. Quy định này nhằm bảo vệ, phát triển các dân tộc ít người.

– BLDS 2015 đã bổ sung xác định dân tộc trong các trường hợp trẻ em bị bỏ rơi, được nhận làm con nuôi…

– Chủ thể đề nghị xác định lại dân tộc: BLDS 2015 chỉ quy định là cá nhân còn BLDS 2005 liệt kê cụ thể đối tượng được quyền đề nghị xác định lại dân tộc.

 – BLDS 2015, bổ sung quy định cấm lợi dụng việc xác định lại dân tộc nhằm mục đích trục lợi hoặc gây chia rẽ, phương hại đến sự đoàn kết của các dân tộc Việt Nam.

    * Quyền được khai sinh, khai tử

          BLDS 2015 quy định rơ hơn về quyền khai sinh, khai tử, cụ thể: Trẻ em sinh ra và sống được từ 24 giờ trở lên mới chết phải được đăng kư khai sinh, khai tử, nếu sinh ra mà sống dưới hai mươi bốn giờ thì không phải khai sinh và khai tử, trừ trường hợp cha đẻ, mẹ đẻ có yêu cầu.

* Quyền đối với quốc tịch

BLDS 2015 bổ sung quy định về quyền của người không quốc tịch cư trú, sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam.

* Quyền của cá nhân đối với hình ảnh

BLDS 2015 quy định cụ thể hơn quyền của cá nhân đối với hình ảnh, nhằm bảo vệ tốt quyền, lợi ích hợp pháp của người có hình ảnh, cụ thể: Bổ sung quy định việc sử dụng hình ảnh cá nhân vì mục đích thương mại phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

BLDS 2015 cũng liệt kê cụ thể các trường hợp sử dụng hình ảnh cá nhân không phải xin phép, đồng thời quy định rõ Tòa án có thẩm quyền buộc cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm hình ảnh cá nhân chấm dứt hành vi vi phạm, bồi thường thiệt hại…

* Quyền sống, quyền được đảm bảo an toàn về tính mạng, sức khỏe, thân thể

BLDS 2015 bổ sung quyền sống, quyền bất khả xâm phạm về thân thể, không bị tước đoạt mạng sống trái pháp luật, đây là quyền được quy định trong Hiến pháp 2013.

BLDS 2015 thay đổi thuật ngữ “mổ tử thi” thành “khám nghiệm tử thi”  và quy định rõ người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền chỉ được khám nghiệm tử thi trong trường hợp luật quy định. BLDS 2005 chỉ quy định các cơ quan trên được mổ tử thi trong trường hợp cần thiết, tuy nhiên lại không giải thích thế nào là cần thiết nên dẫn đến cách hiểu và áp dụng khác nhau. Quy định như BLDS 2015 sẽ đảm bảo tính chặt chẽ, chỉ thực hiện khám tử thi khi Luật có quy định.

* Quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín

BLDS 2015 đã quy định theo hướng đề cao hơn danh dự, nhân phẩm, uy tín cá nhân, phù hợp với Hiến pháp 2013; đồng thời quy định rõ trách nhiệm của Tòa án trong việc bác bỏ thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm uy tín của cá nhân, tuyên bố thông tin không đúng; quy định trách nhiệm gỡ bỏ, cải chính thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng…

* Quyền hiến, nhận mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác

BLDS 2015 bổ sung thêm quyền hiến, nhận mô. Bổ sung các trường hợp hiến, nhận bộ phận cơ thể người, hiến, lấy xác để phục vụ cho nghiên cứu y học, dược học

* Quyền chuyển đổi giới tính

Đây là quy định hoàn toàn mới của BLDS 2015, phù hợp với tinh thần đề cao quyền con người trong Hiến pháp 2013, khắc phục được thực trạng nhiều người Việt Nam ra nước ngoài chuyển đổi giới tính nhưng về nước lại không được thừa nhận. BLDS 2015 cũng quy định cụ thể sau khi chuyển đổi giới tính thì được quyền đăng ký thay đổi hộ tịch cho phù hợp với giới tính đã chuyển đổi.

* Quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình

Ngoài quy định bí mật đời sống riêng tư, cá nhân thì BLDS 2015 còn bổ sung thêm bí mật gia đình và quy định cụ thể các quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm, được pháp luật bảo vệ.

BLDS 2015 cũng bổ sung cơ sở dữ liệu điện tử của cá nhân được đảm bảo an toàn và bí mật.

BLDs 2015 bổ sung quy định các bên trong hợp đồng dân sự không được tiết lộ bí mật riêng tư, đời sống cá nhân…trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

* Quyền nhân thân trong hôn nhân và gia đình

BLDS 2015 đã gọp các quyền về kết hôn, nhận cha mẹ con, ly hôn…được quy định trong BLDS 2005 thành quyền nhân thân trong hôn nhân và gia đình.

rubi